YÖRÜK SÖZLÜĞÜ TAŞELİ PLATOSU ŞİVELERİ

Söğüt Yörükleri diye anılan büyük bir topluluk Bursa’daki Emir Sultan Evkafı reayası olarak, Söğüt, Edincik, Balıkesir, Bursa, Bergama, Gönen ve İnegöl’e kadar yayılmışlardı. Kara-Keçili Yörükleri Söke, Boynu-İncelü Yörükleri Nevşehir ve Aksaray, Kayı ve Çoban Yörükleri Manisa civarında dolaşıyorlardı.

Kalabalık nüfusa sahip Danişmendlü Yörükleri de, Aksaray, Kırşehir, Aydın ve Adana gibi geniş bir sahaya yayılmışlardı. Biga ve çevresinde yaşayan Ağaca-Koyunlu Yörükleri ise daha küçük bir cemaati teşkil etmekteydi.

Anadolu’da dağınık bir durumda bulunan Yörükler Rumeli’de daha teşkilatlı ve belli yerlerde yaşamaktaydılar. Rumeli’deki Yörükler, İstanbul’dan kuzeye doğru Bender ve Akkerman’a kadar, Tuna’yı takiben Bulgaristan ve Sırbistan hudutlarına oradan da Selanik Çatalcasına kadar yayılmışlardı. Bu geniş saha içinde sekiz grup olarak defterlere kaydedilmiş olan Yörükler daha sıkı disiplin altındaydılar.

Rumeli’deki Yörükler, Tekirdağ, Naldöken, Kocacık, Vize, Selanik, Ofçabolu Yörükleri, Aktuğ ve Oktav Tatarları adlarını taşımaktaydılar. Uzun müddet Rumeli’de kalan, fetihler sırasında Osmanlı ordularına yardımcı olan bu Yörükler zamanla azaldılar. Osmanlıların Rumeli’den çekilmeleri üzerine onlar da Anadolu’ya göç ederek çeşitli yerlere yerleştirildiler. Rumeli’de kalan Yörüklerden bir kısmı bugün Yugoslavya’da Oğrazden Dağlarının güney eteklerinde hayvancılıkla uğraşmakta, geleneklerini, dillerini ve ekonomik yapılarını korumaktadırlar.

Bilhassa Orta Toroslar üzerindeki Bulgar (Bolkar) Dağlarının eteklerinde bulunan, Güzeloluk, Yağdağ, Karagül, Eğriçayır, Perçengediği, Sarıtaşgediği, Konçagediği, Bayboğan, Düden, Çatalca, Dikmen, Yağlıpınar, Bastırık, Dedeli, Barçın, Alaçayır, Cumayalık, Konurcuk yaylalarındaki Yörükler.

Yine Toroslar üzerindeki Aladağlar eteğindeki Üçkapılı, Demirkazık, Baş Yayla, Alagöl, Göşdere, Dönberi, Taşhan, Tekir ve Namrun yaylalarında Kozandağı eteklerindeki Uyuzpınarı, Seyhan Nehrinin kolu Zamantı Suyunun yamaçlarındaki Şıhlı, Yeniköy, Bakırdağı, Kurşundağı, Çataloluk, Dereşimli, Gölalan, Çadıryeri, Boncuklubel, Boyduran yaylalarında gezen Yörüklerimiz vardır.

Binboğa Dağlarındaki Ayran Pınarı, Yedi Kardeş Pınarı, Alapınar, Karagöl, Yaylaklı, Kemerli gibi yaylalarda, Nurhak Dağlarındaki Gülkice, Akpınar, Beysöğüt, Yamrıtaş, Issırganlı, Yapraklı ve Abeş yaylalarında yarı konargöçer halde yaşamaktadırlar...

Not: "Yörük Sözlüğü" kitabımdan alıntıdır. ISBN: 978-605-9661-49-2

Şerafettin GÜÇ

Karamanoğulları Tarihi Araştırmacısı - Eğitimci Yazar